दुनियालेपोखरालाईसाहित्यकोराजधानीभनिरहेकोबेलासमययस्तोबनेकोछ।अर्थरशास्त्रकोविद्यार्थीछदैंदुर्गाबहादुरशाहबाबालेलेख्नसुरुगरेकोकतिकालथन्काइएकाथुङ्गाहरुपछिसमयलेकोरिएकारेखाहरुनेपालीसाहित्यकोनिम्तिनितान्तनयाँकुराबनेरप्रकाशितभयो।आजत्यसैकोसमागममाहोमिएरयहाँकोसाहित्यइतिहासमा
दस्ताबेजबन् कि्रयाशी पाइलाहरुल बाबालाईडोर् याईरहेकोदेख्नपाईन्छ।गीतकार गायकतथाकविसमग्रमा भन्दाएककि्रयाशीलस्रर्जकदुर्गाबहादुरशाह२०१७सालश्रावण१५गतेपिताचित्रबहादुरशाहरमातातुलकुमारीशाहकोकोखबाटठूलाडिहीगाविसकोवडान९माजन्मनुभएकोहो।राजनीतिशास्त्रमास्नातकोत्तरतहपासगरेकाबाबाहालैकादिनमाआएकोआफ्नोसिर्जनामापनिसोतहपासगर्नकालागिकलमदौडाईरहेकोदेख्नपाईन्छ।
२०६३सालमासमयलेकोरेकारेखाहरुन्ाामकोखिचडीपकाएरबाहिरनिस्केकाबाबाआजसाहित्यसिर्जनाकामात्रनभएरसबैकाबाबाबनेकोअनुमानगरेकाछन्।फुटकररुपमाप्रकाशनमाआएकातथालेखिएका१४निबन्धदुईइतिहाससँगसम्बन्धितबिजयपूरिसंचाईप्रणालीकोऐतिहासिकपृष्ठभूमीरमेरोपुख्र्यौलीनुवाकोटजस्ताऐतिहासिकविषयवस्तुलाईजानकारीगराउनकासाथैमन्दिरनेपालमाभगवानजापानमानियात्रा।गीतसंग्रहकातिमीलेविश्वासजित्यौहाम्रोमायापिरतीभोभोअबपुग्योमलाईमायाकिखानीगौरवलाग्छहेमेरीआमाजस्तापाँचगीतकविताधर्म–दर्शनकथाआर्थिकलेखअन्तवार्ताविभिन्नअंग्रेजीनिबन्धरविविधलेखहरुलाईखिचडीबनाएकोदेख्दासबैलाईकेगरेकोहोलाभन्नेलागेकोथियो।आजकेगरेकोरहेछभन्नेकुरासबैकुरासमयलेबताएकोछकसैलॆबताउँनैपर्दैन।
आत्मसाच्चीराखेरभन्नेहोभनेसमयलेकोरेकारेखाहरुब्ााबाकोएउटाअनुभवकोसंगालोहोभन्दादुईमतनरहला।हामीलेबोलिरहेकाभोगिरहेकानेपालीजनजीवनकाकथावस्तुहरुलेसामयिकताकासयकडौंओझेलमापरेरवाअस्तित्वहिनभएरहराएरजानेवस्तुहरुबोकिरहेकाहुन्छन्।जुनवस्तुहरुमाथिसाहित्यकोजलपनलगाएत्योपुरानोरखल्लोहुनेमात्रहैननिमिट्यान्नैभएरजान्छ।अलिअलिभएरआफैंमरीत्योनेपालीसाहित्यमाथिनैभारपार्नजान्छ।त्यहीरुपहोबाबाकोपहिलोकृति।यदिआफ्नादैनिकीकादस्तावेजहरुयसरीबाहिरआउदैनथेभने।तिनीहरुलाईजीवनदानरअक्षयत्वग्रन्थकारलेकतिसम्मदिनसक्छन्तिनैशब्दहरुब्ााबाकासमयकारेखाहरुमाआए।मरेरगएनन्हराएनन्।अबतिनिरन्तरतगिरहन्छन्रबाच्छन्नयाँशिराबाट।सामान्यरुपमाभन्दासाहित्यकोरुपत्यहीहो।किनकिएकाग्रताकोसमयमाकोरीएकानिबन्धहरुश्रमकोबिक्रीगर्नेथलोकोओहोरदोहोरलेजन्माएकानेपालीनोटहरुटकमरीकोविकासक्रमशिर्षककाविषयवस्तुसमावेशगर्नुदैनिकीलेजन्माएकोमीठोसम्झनासाथैआफ्नोश्रमकोबिक्रीगर्नेमाध्यमविशेषकोउपलब्धीहो।अर्कोकुराभनेकोऐतिहासिकताकोदस्तावेजपनि।भ्ागवानसम्झेरआफ्नाविचारव्यक्तगर्नुआस्थाहो।महिलाकोयोगदानरमहिलाप्रतिपुरुषकोजिम्मेवारीकेभन्नेशिषर्कमैकलमचल्नुमहिलामुक्तीकोज्वलन्तउदाहरणपनि।पाइलटरविआखिरतिमीकहाँभन्नेविषयकोउठानगर्नुएउटाअसलमित्रताकोसुमधुरसम्बन्धलाईमानसपटलमाघुमाईरहनेप्रयासहो।त्यतीमात्रनभएरआफ्नोदार्शर्िनकमतराख्नुभौगोलीकऐतिहासीकदस्तावेजकोचर्चाराष्ट्रप्रेमजस्त्ााभावव्यक्तहुनुउहाँकोप्रवृत्तिकोरुपमालिनसकिन्छ।समयलेअर्कोरेखाकोर्ननपाउँदैबाबालेविम्बखिचीसकेकोबेलामागौरवलाग्छहेमेरीआमासर्वोत्कृष्टसामाजिकतथासन्देशमुलकगीतकोपगरीगुथ्नेअवसरआफ्नोकाधमाआइपुग्यो।साच्चैत्यसैकोरेखासँगसिर्जनाकोकेहीसमयबित्ननपाइउँदैबाबाकोदुईहरफकवितासंग्रहपनिआमपाठकहरुलेगहनविश्लेषणगरेरएउटागीतकारलेखकबाटअर्कोपगरीपहिर् याएकाछन्कविदुर्गाबहादुरशाहत्यसैकोउपजएकस्रजकभनेरमाथिभनिएकोशब्दकोसहीसदुपयोगभएकोहोजस्तोलाग्छनै।
आजकोदिनबाटशुरुगरेरआफ्नोशरीरसँगपुगेरकलमलाईअन्त्यगराउँदाविभिन्न५३थुङ्गाफूलहरुफुलेरत्योबगैचालाईसुमधुरबनाएकोदेख्नपाईन्छ।सबैकाआखास्वतन्त्रछन्जसलेजसलाईराम्रोदेखेपनियहाँबिस्रनैनसक्नेपक्षकोरुपमाआफूलाईउभ्याएकाभनेकामातातीर्थऔंसीआफ्नीआमाप्रतिकोसद्भावसहीददेशजनतारराष्ट्रकोहितकोलागिप्राणकोआहुतीदिनेवलिदानीव्यक्तिकोसम्मानगाँउलेहुँआफ्नोविगतलाईसम्झेरवर्तमानकोक्षणलाईअतिराजीतबनाउनुकोसट्टाविगतकोसम्झनामारत्यसअवस्थाकोकल्पनामाआफूलाईसर्मपितगर्नुसाहित्यकारहरुमामेरोसलामकलमरमसीसँगजिन्दगीकोकसीलगाउनेस्रष्टाप्रतिकोसच्चासम्मानप्रकृतिलाईजोगाउँबाच्नेसपनासाँच्नेरहाँस्नेभनेकोयहीहोयसकोपनिख्यालगरौंहैभनेरसचेतगराउँनु।बोलीआखिरमान्छेतकेहोरत्यसकोबोलीलेकस्तोप्रभावपार्छकस्तोसंयमताअपनाउनुपर्छउचीतठाउँमाउचीतबोलीकोसदुपयोगभयोकिभएनभनेरसबैलाईसजगबनाएकादेख्नपाईन्छ।केमान्छेभनेकोयस्तैहोमान्छेमनेरसमाजलेउसकोपरिभाषादिईसकेकोअवस्थामात्यहीहोतउसलेपाएकोत्योजुनीकोउचीतसंयोजनरसम्मानजस्तासवाललाईउठाउनु।मानसिकताआखिरदुनियातएउटारंगमाचहोयहाँअनेकनतृकनर्तकीहरुलेनाँचदेखाउछन्त्यसलाईदेख्नेआखारसोच्नेमानसिकतालेकसरीलिन्छजस्ताअत्यन्तओजपूर्णथुङ्गाफूलाएरसबैलाईआफ्नोदायित्वकेहोभनेरझस्काएकोदेख्नपाईन्छ।आजत्यसैकोमालीबनेरपाइलाओहोरदोहोरगरिरहदापछिल्लोसमयमाबाबालेगुरुकुलमा७२मिनेटआफ्नोमधुरवाणीलेत्यस्तैवगैचाकावरिपरीअत्यन्तमायासद्भावरसमपर्णकासाथआफूलाईअहोरात्रखटाउनेकरिबएकसयपचासभमराहरुलाईआफ्नोसुगन्धलेलठ्ठयाएरनिस्केकोदेख्नपाईन्छ।अतिओजपूर्णज्ञानमुलकसन्देशमुलकरयर्थाथपरकछन्उहाँकाकविताहरु।विकृतिरविसङ्गतीप्रतिकाविरोधमाआक्रोशओकल्छन्तीथुङ्गाहरु।कोमलरपरिमार्जीतशब्दचयनगरेरसबैलाईसहजताकोवातावरणसिर्जनागर्छन्।साच्चैसाहित्यभनेकोफूलहो।त्यससँगसम्बधराख्नेहरेकविषयबस्तुभनेकासिर्जनाहुन।त्यसकोभावबुझेरआत्मसाथगर्नेभवराभनेकामालीहुन।आजत्यसैकोरुपमादेख्नसकिन्छबाबालाई।
हामीसामान्यबोलचालकोभाषामाकुनैपनिवस्तुकोसेवनपश्चातत्यसकोस्वादखोज्छौं।यहाँपनिजरुरखोजिन्छ।यसकोस्वादभनेरतत्वलाईभन्छौ।जसरीरोमान्टिसिज्मभित्रअनेकतत्वहरुहुन्छन्।जसभित्रकलारशैलीएकसिक्काकादुईपाटाबनेकाहुन्छन्कहीपनि।यहाँपनित्यसकोसंयोजनकोआभाषनभएकोहैन।त्यससँगजोडिएरआउनेगरेकादूरत्वकाभावहरुभनेकोआखिरप्राणहो।प्राणविनाबाँचेकोइतिहासकहीहोलारयहाँरयोजीवनभन्दादूरजहाँकोपरिवेशभिन्नैहोलायोसुखरदुःखकोयथार्थताभन्दादूरजहाँअर्कैसम्भाव्यताहोला।उहीनेपालकोमान्छेकताहोकताकोभगवानजस्तो।यहाँज्ञानरक्लिष्टतादेखीपररहस्यलाईसमर्पणरसरलताकोकसीलगाउँदासुखीलेदुःखमाआनन्ददेख्नुटाढाकोअपरिचितआर्कषणहुनुएउटाव्यक्तिलेएक्लैगरेकोप्रयासबाटसमाजप्रतिकोचिन्तनधर्मकर्मकाकुराजातियताकोपहिचानरसुधारस्त्रीपरित्राणदेखिलिएरसुदूरप्रेममयभावबाटसबैलाईशिक्षादानगर्नसम्मकलमअघिसर्छ।यसरीहेर्दासौन्दर्यचेतकोलेखनीकोप्रखरताकोअर्कोदिगोतत्वत्यहीहोकलापक्ष।यस्तैयस्तैबग्रेल्तीमिठासकापेडाहरुलेउहाँलाईपि्रयतमशैलीकारबनाएकोछ।कलाकोआदर्शरपर्फेक्सन्तिरभावरभाषाकासाराप्रयासहरुलहसिएकाछन्।कताकतिलिएरहिडेकोआभाषमिलेपनिसोचेजस्तोनभएकोभन्नेमादुईमतराख्नसकिन्छनै।साँच्चैलेखकियकोउद्देश्यजबचरमरुपमापुग्छत्यहाँकलाकोसृष्टिअत्यन्तआवश्यकहुन्छ।आखिरजतिमीठोतरकारीपाकोस्नुनबिनाकोअर्थनरहेजस्तोत्यस्तैहोकला।यहाँसाहित्यकोनाममासिर्जनाकाविषयबनाएरकलाबिनाहुनेकेहीपछिछैन।आखिरबगैचाकासयौंथुङ्गाफूलटिपेरपनित्यहाँसहीरुपमाउन्नसकिदैनभनेमालाकोसपनाविपनाबन्नसक्दैन।त्यसमाध्यानसबैकोसमयमैजानुपर्नेहुन्छ।यहाँपनिलाग्छकेहीध्यानपुगेपनिजतिपुग्नुपर्नेथियोत्योनहुनसक्छ।किनकिहेर्नेपाठककाआँखालेअझराम्रोदेख्नचाहन्छ।ब्ाातचितकोजस्तोप्रयोगमालेखनिलाईअगाडिबढाउनुचरित्रकोउद्घाटनरपरिचयनमाविचारविस्थापनगरिनुअत्यन्तराम्रोपक्षहो।यहाँकुकुरहरुशब्दकोप्रयोगत्यसकोचरित्रउद्घाटनरविचारसम्मपुगेरअन्त्यहुदाँत्यसपक्षलाईकतैबाटपनिचुकेकोभन्नमिल्दैन।ज्ञानीमुर्खअपढसबकासबलाईहुनेगरीविशुद्धरसरलजस्तोलाग्नेभाषाशैलिकोप्रयोगमात्रहैनआफ्नोक्षमतालेभ्याएकोसाहित्यिकबनाउनखोजेकोपाईन्छ।यसकोअर्थयोहैनकियहाँप्रयोगगरिएकोसाहित्यिकभाषालेसाहित्यलाईघातगरेकोछ।जहाँजुनशब्दपोखिन्छन्तिसबैसहीहुदैनन्तरजबत्यसकोसहीसंयोजनहुन्छत्यहाँएउटाउज्यालोसुन्दरताजन्मन्छरयहाँपनिजन्मेकोछ।फरकमात्राकोहोथोरैरधेरै।शैलीभनेकोस्वयमलेखनीहो।सबैउसैकोहातमाछ।उदाहरणलिनेहोभनेपनित्यसलेसत्यलाईदोहोर् याएकाछन्।हामीबालकृष्णसमलाईहेर् यौंभनेशान्तवीरतालेएकसौम्यव्यक्तित्वकोपरिचयदिन्छ।लक्ष्मीप्रसाददेवकोटालाईलियौंभनेअशान्तउम्लिरहेकोएउटाउद्धिग्नवेदनाबज्छ।त्योशैलीनेपालीसमाजरयुगलेयहाँलाईभन्दापनिउहाँलेदिएकोहोहाम्रोबेलालाई।उहाँकोविशिष्टप्रतिभारव्यक्तित्वलेत्यस्तैआजकोहरेकस्रर्जककाशैलीलेपनिनेपालीसाहित्यआकाशकालागिकेहीनकेहीदिएकैछन्।यहाँपनिसहजतारसरलतादिएकोदेख्नपाईन्छ।
उमेरकोपाकोभएपनिसाहित्यकालागिगरिएकोप्रचेष्टाकाहिसाबलेभन्दालेखककविकलाकारगायकसमग्रमाभन्दाएकस्रर्जकत्यतीपुरानोहोईन।फेरीयोपंक्तिकारआफूलाईअब्ब्लठानेकोपनिहोईन।तरपनिसामान्यपाठककोआँखालेजतिदेख्छत्योदेख्नेआँखालेगरकोन्यायहो।यहाँतदेख्नेआँखाहुन्छतरदेखाउनेचाप्लुसीरचाकडीहुन्छत्यसकारणसत्यकुराबाहिरआउँदैनयोतितोसत्यहो।आखिरतितोनैहोस्त्यसमायोपंक्तिकारलाईआपत्तिछैन।विस्वासएउटैकुरामाछभोलित्यसकोफलमीठोहुन्छ।बाबालेनेपालीजनसाधारणकामनमारमाझमारहेकागाथाहरुलाईबिस्तारबिस्तारबाहिरल्याउनुभएकोछ।अझबढीप्रष्टयाउनेप्रयत्नगर्नेलक्ष्यबोकेरचलेकोकलमकोमसीलेताकेकोनिशानामालागेकोछनै।तरजीवनकोगम्भीरघनिष्टज्ञानत्यहाँछैनजसकोअभावमाकस्तैसफलकृतिपनिमहानकृतिबन्नसक्दैन।कोहीपाठकलेस्वादलिएरअध्ययनगर्लान।कोहीदिक्कमान्दैपढ्लानकोहीपढ्दैपढ्दैनन्।तरनेपालीसाहित्यआकाशमाजतिलेयसलाईपस्नकेछन्त्यसलाईधेरैअध्ययनगरिनेछ।बाबाकोसफलताभनेकोयहीहो।जबहामीसँगउहाँकोयोएउटाशैलीरलेखनीकोअभावथियोउहाँलेदिनुभएकोछ।अबहामीलेत्यहाँबाटकतिलिनसक्छौभन्नेकुराहो।टेक्निकथरीथरीहुन्छन्।अचेलसबैलेनयाँनयाँशैलीअपनाउछन्।यहाँसाहित्यमानयाँउपद्रोगर्नखोज्नेहामीलाईयहाँअध्ययनकाठाउँहरुछन्।भाषाकोकुशलप्रयोगरमोहकताछ।काव्यात्मकताघटनावलकथालाईलिएरहिडेकोछ।लेखनीकार्यमोटामोटीमामिलाईएकोरखाईलेतिनीहरुलाईउच्चतहमाराख्नेउद्देश्यदेखाएकोछ।बाबाकासिर्जनाहरुरतीभित्रकाभाषारयस्तैकविताहरुलेबाँच्नेछन्पछिसम्मकालेखकहरुलेकेहीनकेहीपाईरहनेछन्।एउटैमनदुखेकोकुरायदिपुर्नजन्महुन्छभनेभनेरपुकारगर्दाजन्मभूमिकोअपहेलानाहोकिजस्तोपनिलाग्छ।बहुआयामिकव्यक्तिकोरुपमाआफूलाईउभ्याएरसाहित्यसिर्जनासँगसँगैसामाजिकहितकाविषयवस्तुलाईपनिठूलोमहत्वकासाथस्थानदिनेबाबाविभिन्नसंघसंस्थाहरुमासमयसमयमाआफ्नोतहरतप्काबाटसक्दोसहयोगसुझावरपरामर्शदिदैआएकोदेख्नपाईन्छ।त्यसकारणजसरीउहाँकासिर्जनामाएउटाखिचडीकोस्वादचाख्नपाईन्छरव्यक्तित्वमापनित्योदेख्नपाईन्छ।जसरीआजत्योबहुरंगीभनेरबहुउपयोगीपुस्तकबनेकाछन्।त्यस्तैबाबाकोजिन्दगीपनियोएउटादेख्नेआँखाकोठम्याईहो।प्रतिभाकोलक्षणयहीहोकिउसलेयुगदेखिलिनुभन्दाबढ्तायुगलाईदिएरजानुहो।यहाँपनिपछिल्लोसमयसम्मआईपुग्दाउहाँकोविचारमारकलममाअत्यन्तपरिस्कारसँगैत्योरुपदेख्नपाईन्छ।जिन्दगीकाउकालीओरालीगल्छेंडारकहालीलाग्दाघुम्तीहरुलाईपारगर्दैरंगमाचमाआफूलाईउभ्याएरनयाँस्वादचखाएकोदेख्नपाईन्छ।प्रगतिपथमालम्केकापाईलाहरुबिनारोकावटसफलताकोशिखरचढ्दैजाउँनभन्नेसतत्शुभकामनाकाअस्तु।
बकजबाबघिज्ञडघछ२थबजयय।अयुलेखकसङ्घर्षमाकलमसाहित्यसमाजपोखराकाअध्यक्षहुन।
1
20
20
20