माटोको खोजीमा : ताँ गो तेकेरे नुङ र ताँबे डाँडा सार्वजानिक, चार स्रष्टा पुरस्कृत

१० वर्ष अगाडि माओवादी जनयुद्धका कारण सरकारद्वारा घोषित संकटकाललाई नजिकबाट छामेर आफैं जलीरहेछ देश लिएर साहित्यीक आकाशमा झुल्किएका केदार सङ्केतको सातौं कृति ताँ गो तेकेरे नुङ र ताँबे डाँडा विमोचन भएको छ । लामा छोटा गरी जम्मा चौविस वटा कविता समेटिएको ताँ गो तेकेरे नुङ कविता सङ्ग्रह वास्तावमा पहिचानको खोजी, माटोको खोजी हो ।
गो तेकेरे नुङ
ओत्थिएरि कोनाकोन नुङ
ङा फुँरेलु थिन्ने चाब्नुङ
ङा निल्गिरि थिने चाब्नुङ
एको हाअÞशो चोअÞचिलखिँ
ताँ गो थामा तेकेरे नुङ ।
(म कहाँनेर छु ?
एता उता हेर्दै छु
न हिमाल भेट्न सक्छु
न निलगिरी छुन सक्छु
यो खुल्ला कैदीखाना !
खैः म साच्चै कहाँनेर छु !) पृष्ठ ४२ ।
कवि खुल्लाम् खुल्ला हिड्ने डुल्ने त गर्छन्, स्वतन्त्र त छन् तर उन्मुक्ति पाएको महशूस गर्दैनन् । शायद कविले महशूस गर्छन् फिनल्याण्ड, डेनमार्कमा छाडा पालिएका जरायो जस्तो स्वतन्त्र । यहाँ कविले सम्भवतः आफैं जलीरहेको देशभित्रको विभेदित अवस्थालाई बडो सटिकरुपमा प्रस्तुत् गरेका छन् । आफैंले भोगेको यथार्थलाई विना कन्जुस्याइँ पस्केका छन् ।
किकि वृषबहादुर र पिपि रत्नमाया सुनुवारलाई समर्पित गरेको कविता सङ्ग्रहको रचनागर्भको वारेमा लेख्छन्, “सानैदेखि हजुरआमाको काखमा हुर्केको म, बाजेले मुखमा चपाएको मकैको नाइ चपाइ नसक्दै मागेर रुन्थेँ रे । बाबा परदेश, आमा साना दुई बहिनीहरु सम्हाल्दै मेलापात गर्दामै ठिक्क, दाइ पल्टने । घरमा बोलिने भाषा खस्–पर्वते किनकी हजुरआमा लामिछाने गुरुङको छोरी । त्यसैले मेरो मातृभाषा गर्भबाट अगाडि बढ्न सकेन । सबै कोइँच दाजुभाईहरुले गीतहरु (कुम्सो), कविताहरु (शारिरेँशो) र मुक्दुम लेख्दा आफुलाई पनि जोस नचलेको कहाँ हो र ! तरपनि, एक प्रकारको नैराश्यताले मनको एक कुनामा अड्डा जमाएर बसिरहेको थियो । “जे–जति जानेको छ त्यो लेख्दै जानुस्, पछि जाने बुझेकाले खोजीनीति गर्ने छन्”, भनेर बडो गर्विलो आश्वासन दिन्थे आत्मीय मित्रहरुले । जाँगर चल्दै गयो । समय बग्दै अनि उमेर ढल्दै गयो । अनेक विचार र दर्शनले मन ढपक्क ढाकिन थाल्यो । लेख्दै गए । केही किताबहरु पनि छापिए । मेरो खुशीको भकारीमा एउटा ठूलो खुशी त त्यो बेला थपियो जब ‘यात्रास्पर्श’ बिएड कोर्समा समावेश भयो ।
परदेशमा बसेर पनि उब्रेको समय नेपाली साहित्यमा समर्पित गर्न पाउँदा आफुलाई स्वदेशमै पाउने गर्छु । कोइँच मातृभाषा साहित्यमा निरन्तर काम गरिरहेका चुप्लु समाजका मित्रहरुले मेरा छरपष्ट मातृभाषाका कविताहरुलाई कविता सङ्ग्रहको रुप दिन लागेको खबर सुन्न पाउँदा हर्षका छालहरु उर्लेर मनका किनारमा पोखिएका छन् । कनीकुथी मातृभाषामा आफ्नो भावनाहरुलाई एकमुष्ट हजुरहरुलाई पस्किन पाउँदा म आफुलाई एकदमै भाग्यमानी ठानीरहेको छु ।”
“धेरै ब्रिटिश लाहुरेहरु आउँछन् जान्छन् तर केदार नेपाल आउँदा प्रत्येक पटक केही न केही कोशेली लिएर आउँछन् । यस पटक पनि कोइँच मातृभाषाको कविता सङ्ग्रह लिएर आए । उनी यस मानेमा भाग्यमानी छन् कि उनले विदेशमा बसेर पनि सबैले नेपाली साहित्यानुरागीको माया पाएका छन् ।”– कवि तथा कलाकार रमेश पौडेलले प्रमुख अतिथिको सम्बोधनमा बताए ।
विश्व नेपाली साहित्य प्रज्ञा प्रतिष्ठान अध्यक्ष गोपिकृष्ण प्रसाइँले केदारको कविताले मातृभूमिलाई भर्पूर सम्झेको र माटोमा माया छताछुल्ला पोखिएको प्रकाश पारे ।
द्रुतगति जर्मिन ट्रेन जस्तै बेलायतबाट हुइँकिएर आएका कवि केदारले आफ्ना कविता र गीति एल्बम मात्र विमोचन गरेनन्, उनले नेपाली भाषा साहित्यमा योगदान दिने कवि तथा अनुसन्धातालाई पनि सम्मान गरे ।
केही वर्षदेखि निरन्तररुपमा नेपाली साहित्यको विकासको लागि साहित्य सँगालो डट कम वेभसाइड चलाउँदै आएका उनले साहित्य सँगालो स्रष्टा साहित्य चौतारी प्रोत्साहन पुरस्कार प्रदान गर्दै आएका छन् । यस वर्षका लागि कवि शोभा सुनुवार जुलियट, कवि तथा अनुसन्धाता देबेन्द्र खापुङ सुर्केली, कवि राधिका गुरागाइँ र सन्तोष अम्गाइँलाई पुरस्कार प्रदान गरिएको छ । लामो समाय नेपाली गीत संगीतमा योगदान पुराएबापत गायक तथा संगीतकार शिव मुखियालाई साहित्य सँगालो सम्मान गरियो ।
आदिवासी जनजाति चलचित्र महासंघका अध्यक्ष अमृतबहादुर सुनुवारले सङ्केतका कोइँच भाषाको कविता वाचन गरेर सुनाएका थिए ।
पुस्कर सुनुवारले हाँसेर बोलको ताँबेडाँडा गीति एल्बमा समेटिएका गीत गाएर सुनाए भने सोही एल्बमको म्यूजिक भिडियो छायाँकार तथा निर्देशक दिपेश सुनुवारले भिडियो प्रदर्शन गरेर देखाएका थिए । कार्यक्रममा पुरस्कृत श्रष्टाहरुले आ–आफ्ना सिर्जना वाचन गरेर सुनाएका थिए ।

Please follow and like us:

0

20

20

20