नुम्बुर भ्यु लज एण्ड रेस्टुरेन्टमा बास बस्न पाइन भयो । हामील बलुकीका खाना खायाँ र यात्राका थकान मटाउन बिस्तरामा पल्टनासाथ भुसुक्क निदाया । भालिपल्ट बिहान ६ बज उठ्या । उकाला बाटा थियो । जङ्गलका बाटा भए तापनि वरिपरिका मनोरम वातावरण र हिमाली दृश्यल हाम्रा मन खिचेर यात्रालाई सहज बनायो । हामी निरन्तर उकाला चढिरह्या । उकाला बाटामा खाना र बासका लागि करुङपाटीमा अस्थायी हाटलका व्यावस्था रहछ । हामील पनि ताता सुपसहितका कही खानकुरा खाया । उकाला सकिएका थिएन । हामील फरि यात्रालाई निरन्तरता दिया । लभभग २ घन्टाका निरन्तर उकाला चढाइपछि हामी सरकारी पाटी हुँद कामुडाँडामा बनाएका अर्का अस्थायी हाटलमा पुग्या । हाटलका छाना पाल टाँगेर बनाइएका थियो । या ठाउँमा पनि हामील कही ताता खानकुरा खाया । यहाँका माहाल भन यसअघि छाडेर आएका करुङ पाटी र सरकारी पाटीमा भएका हाटल भन्दा फरक थियो । धेरै मानिसहरूका भीडभाड थियो । गाउँगाउँबाट आउन छोरीचलील गाउँबाट बाकेर ल्याएका खानकुरा हामीलाई पनि दिनुभयो । या हाटलमा फरक माहाल हुनुका एउटा कारण थिया, हाटलमा गुन्जिरहका गीत— ‘तिम्रा घर चाँचरी……।’ या गीतल थाकका यात्रीहरूका शरीरमा छुट्ट तरङ्ग पदा गरेका महसुस भयो । अब हाम्रो बाटो उकालो सकिएर अलिक तेर्सो थियो । हामीलाई यो बाटो अलिक सहज हुने महसुस भएको थियो । तथापि लगभग ३७०० जतिको उचाइमा हामी पुगिसकेका थियौँ र थकानको समेत महसुस भएको थियो । हाम्रो टोलीको डा. मधुरजी ढकाल सर र अरू साथीहरू पछाडि छोडिएको कारण पर्खंदै हिड्न थाल्यौँ । हामी साथमा केशव ढुङ्गाना, लेखनाथ दाहाल र म मात्र आइपुगेका थियौँ । यो क्षेत्रमा बुट्यानमात्र थियो । लगभग मरुभूमिको आभाष हुने हिमाली डाँडामा बाटो तेर्सो भए पनि उचाइको कारण हामीलाई समेत लेक लागेको महसुस हुन थालेको थियो । हामी लगभग ३ घन्टा जति लगाएर सहर्ष बनीका छउमा पुग्या । नुम्बुर हिमाल नजिक टलक्क टल्किरहका थियो । हिमाली खालाहरू चाँदीझँ सफा, कन्चन पानीका छालसँग बग्द झरेका दखियो । डाँडामा बनका हरेक धारबाट पानी बगेर झरेका दखियो । मल खालानाला यतिधेरै सता र सफा हुन्छ भन्न कल्पनासम्म गरेका थिइनँ । हामी या दृश्य दखेर रमाया । यात्राका थकान समत बिसर प्रकृतिसँग रमाउँद फाटा खिचिरह्या । यसरी फाटा खिच्न यात्रीहरू सयाँ थिए । सबजना उसगरी रमाइरहका थिए, जसरी हामी रमाइरहका थिया । हामी एउटा खाला पार गर्द अगाडि बढ्या । कही पर पुगपछि बनीका फाँट आयो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटल रहछ । यहाँ पनि ताता खानकुरा खाया । मलाई अलिक बढी न थकान लागकाल मल यही ठाउँमा बसेर भालि विहान मात्र उकाला ज्ञण्ड ः शाल्मलि चढ्न साथीहरूलाई मनाउँन खाज । साथीहरूल रातका समयमा हिमाल खुल्न भएकाल मनोरम दृश्य दखिन्छ भन्द दूधकुण्ड न पुग्न मनसाय व्याक्त गरे । या ठाउँ लगभग ३८०० मिटरका उचाइमा थियो । हामी पुग्नुपर्न ठाउँ लगभग ४५६० मिटरमा थियो । साझ हिसाबमा पनि हाम्रा यात्रा ७६० मिटर बाँकी थियो । मन अलिक अत्तालिएका जस्ता भएका थियो तर पनि साथीहरूका निर्णयमा सहमति जनाएँ । यहाँबाट फेरि उकाला बाटा सुरु हुन्थ्यो । या उकाला धेरै कठिन उकाला थियो । तथापि, साहस बटुलेर उकाला चढ्न तयार भएँ । अब हामी बाँकी ७६० मिटरका कठिन उकाला चढ्न सुरु ग¥या । हामील अपरिचित सयाँ यात्रीमा चिनका ३ जना यात्री भट्टाया । उहाँहरू समिता राई, फुलमाया राई र हमकुमारी बस्नत हुनुहुन्थ्यो । मलाई अचम्म लाग्यो । हामी ९ गतबाट यात्रा सुरु गरेर १० गत मात्र या ठाउँमा पुगका थिया । तर, उहाँहरू १० गत बिहानबाट यात्रा सुरु गरेर या ठाउँमा आइपुग्नुभएका थियो । सम्झँदा पनि विश्वास गर्न नसकिन यात्रा गर्नुभएका थिया एक दिनमा उहाँहरूले । हाम्रा पछाडि छाडिएका साथीहरू आइपुग्न छनक थिएन । त्यसल हामील बिस्तारै अगाडि बढ्न याजना बनाया । उकालामा मलाई निक गाह्रा महसुस भयो । ठाउँठाउँमा बिसाउँद हिँडेँ । साथीहरू अगाडि बढिरहनुभयो । लक लाग्या भन भुटका मक खानाल राम्रा गर्छ भन्न सुनका थिएँ । समिता राईका टालील बाकेर ल्याउनुभएका रहछ । खाएँ तर आषधीका काम ग¥या कि गरेन, त्या चाहिँ थाहा भएन । पटमा लागका भाक भन अवश्य मटियो । मकपछि पानी खाएँ । आत्मबल बढ्या र अगाडि बढका साथीहरूलाई भट्न पाइला चाल्न थाल । बाटामा बग्न हिमाली खालाका मनोरम दृश्य र पानीका मुलहरू हर्द र फाटा खिच्द अगाडि बढ्या । अग्ला पहाड । पहाडमा विभिन्न धारहरू बनका र हरेक धारबाट सिध बगेर झरेका पानी हर्दा पहाडमा चाँदील कोरेका सिमानाजस्ता दखिन्थ्यो । यस्त मनोरम दृश्यावलाकन गर्द लगभग ४ घन्टाका कठिन उकाला पार गरेपछि एउटा सम्म फाँट दखियो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटलहरूका क्याम्प दखियो । साधखाज गरेपछि या अन्तिम क्याम्प हा भन्न थाहा भयो । याभन्दा माथि बासका व्यावस्था नभएकाल यहीँ बसेर विहान नुहाइवरी जानुपर्न रहछ । म एउटा क्याम्पमा छिरे । संयागवश अगाडि आउनुभएका लखनाथ दाहाल र कशव ढुङ्गाना पनि यही क्याम्पभित्र भटिनुभया र यहीँ बस्न निर्णय गरियो । क्याम्पमा खाना खाइसकपछि हामी सुत्न तयार भया । रात छिप्पिँद गयो । मानिसहरूमा लकका कारणल बिरामी बढ्द गयो । हाम्रा टालीका लखनाथ दाहाललाई श्वास–प्रश्वाससम्बन्धी समस्या भयो । हामी दुईजना मडिकल जान क्याम्पबाहिर निस्क्या । मेरा नजर अचानक हिमालतिर प¥यो । मेरा मन–मुटु न ढक्क फुलेर आयो । हामी क्याम्प पुग्दा बादलल हिमाल छकिएका थियो । अहिल हिमाल त खुलछ तर नाक शाल्मलि ः ज्ञण्ढ ठाक्किएला जस्ता सिधा नजिक दखियो । यसमा पनि रातका समयमा जुनल टल्किँदा हिमाल सुनाला रङगमा रङ्गिएका थियो । म हिमालका नजिक धेरैपटक गएका थिएँ । तथापि, हिमालका सुनाला रङ मल कहिल्य दखका थिइनँ । म अत्तालिएँ कि डराएँ ! कही पत्ता पाइनँ । मुटुमा कम्पन पदा भएझँ भयो । सायद पहिला नजरमा म हिमालका या रूप दखेर तर्सिन पुगँ हुँला । बिहान ३ बजपछि तिर्थालुहरूका चहलपहल सुरु भयो । पाखरीमा स्नान गर्न नपाउन व्यवस्था रहछ । सबजना क्याम्पका छउम रहका धारामा भीडसँग नुहाइधुवाइ गरे । हाम्रा टाली पनि नित्यकर्म सकेर दूधकुण्डतर्फ लाग्या । लगभग १५ मिनट हिँडेर हामी पाखरीका छउमा पुग्या । हलुका बादलल पाखरीलाई घेरेका रहछ । मल निला रङ्गका पाखरी आइपुगिएका विश्वास गर्न सकिनँ । वरिपरिका हिमाल हेरे । मलाई या मनोरम दृश्यल अत्यन्त आनन्दित तुल्यायो । पाखरीका नजिक रहका गङ्गाजमुना पाखरी र अन्य पाखरी, डाँडाहरू अत्यन्त मनमाहक दखिए । मल आजसम्ममा यतिधेरै मनमाहक दृश्य पहिलापटक दखका थिएँ । पाखरीकाछउका मन्दिर दर्शनपछि लखनाथ दाहालका स्वास्थ्य समस्यालाई ध्यानमा राखेर क्याम्पमा फर्काया । मचाहिँ पाखरीका परिक्रमा गर्न थाल । पाखरीका ३ भाग जति परिक्रमा गरिसकपछि महादवथान रहछ । त्याभन्दा माथि पार्वती थान रहछ । भीरका बाटा भएकाल कम मान्छ मात्र त्यहाँ पुग्न रहछन् । दूधकुण्ड पुगपछि तीर्थालुल लिएर फर्कन पवित्र जल न हो । त्यहाँ पुग्न नसक्नहरू पाखरीक जल लिएर फर्कन्छन् । मचाहिँ माथि चढ्न अठाट गरे । हाम्रा समूहका काही पनि चढनन् । पछिल्ला समूहमा आउनुभएका पशुपति पाखरेल सरहरू चढ्न सफल हुनुभयो । उहाँहरुका समुह निक साहसी लाग्यो । निक कष्टपुर्ण भिरका बाटा पार गर्द पवित्र जल लिन ठाउँमा चढ । मलाई हिमाल न आराहण गरेका जस्ता गौरवका अनुभुति भयो । पवित्र जल लिएर फर्कन क्रममा मेरा खुट्टा थोरै मर्कियो । साथीहरूलाई जानकारी दिएर क्याम्पमा फर्किएँ । क्याम्पमा साथीहरू आउन बाँकी न थियो । मेरा खुट्टाका समस्यालाई ध्यान दिँद क्याम्पमा रहनुभएका लखनाथ दाहाल, कशव ढुङ्गानासहितका कही साथीहरूका साथमा हामी ओराला झर्न तयारी थाल्या । लगभग हामी बिहान ७ बज दूधकुण्डका स्वर्णीम दृश्यहरूबाट अलग हुँद सल्लेरी फर्किया । सल्लेरी बलुकीका ८ बज आइपुगियो । या यात्रा मेरा लागि अत्यन्त गर्विला अनुभुति बाकेर टुङ्गियो । सल्लेरी आइपुगपछि अत्यन्त खुसी र आनन्दका महसुस भयो । बलुकीका खानापश्चात् आछ्यानमा पल्टिएर दूधकुण्डसम्म पुगेर छाडिएका पदचापहरूका सम्झना गर्द भुसुक्क निदाएँ !एलबी चाम्लिङ छउम रहका नुम्बुर भ्यु लज एण्ड रेस्टुरेन्टमा बास बस्न पाइन भयो । हामील बलुकीका खाना खायाँ र यात्राका थकान मटाउन बिस्तरामा पल्टनासाथ भुसुक्क निदाया । भालिपल्ट बिहान ६ बज उठ्या । उकाला बाटा थियो । जङ्गलका बाटा भए तापनि वरिपरिका मनोरम वातावरण र हिमाली दृश्यल हाम्रा मन खिचेर यात्रालाई सहज बनायो । हामी निरन्तर उकाला चढिरह्या । उकाला बाटामा खाना र बासका लागि करुङपाटीमा अस्थायी हाटलका व्यावस्था रहछ । हामील पनि ताता सुपसहितका कही खानकुरा खाया । उकाला सकिएका थिएन । हामील फरि यात्रालाई निरन्तरता दिया । लभभग २ घन्टाका निरन्तर उकाला चढाइपछि हामी सरकारी पाटी हुँद कामुडाँडामा बनाएका अर्का अस्थायी हाटलमा पुग्या । हाटलका छाना पाल टाँगेर बनाइएका थियो । या ठाउँमा पनि हामील कही ताता खानकुरा खाया । यहाँका माहाल भन यसअघि छाडेर आएका करुङ पाटी र सरकारी पाटीमा भएका हाटल भन्दा फरक थियो । धेरै मानिसहरूका भीडभाड थियो । गाउँगाउँबाट आउन छोरीचलील गाउँबाट बाकेर ल्याएका खानकुरा हामीलाई पनि दिनुभयो । या हाटलमा फरक माहाल हुनुका एउटा कारण थिया, हाटलमा गुन्जिरहका गीत— ‘तिम्रा घर चाँचरी……।’ या गीतल थाकका यात्रीहरूका शरीरमा छुट्ट तरङ्ग पदा गरेका महसुस भयो । अब हाम्रो बाटो उकालो सकिएर अलिक तेर्सो थियो । हामीलाई यो बाटो अलिक सहज हुने महसुस भएको थियो । तथापि लगभग ३७०० जतिको उचाइमा हामी पुगिसकेका थियौँ र थकानको समेत महसुस भएको थियो । हाम्रो टोलीको डा. मधुरजी ढकाल सर र अरू साथीहरू पछाडि छोडिएको कारण पर्खंदै हिड्न थाल्यौँ । हामी साथमा केशव ढुङ्गाना, लेखनाथ दाहाल र म मात्र आइपुगेका थियौँ । यो क्षेत्रमा बुट्यानमात्र थियो । लगभग मरुभूमिको आभाष हुने हिमाली डाँडामा बाटो तेर्सो भए पनि उचाइको कारण हामीलाई समेत लेक लागेको महसुस हुन थालेको थियो । हामी लगभग ३ घन्टा जति लगाएर सहर्ष बनीका छउमा पुग्या । नुम्बुर हिमाल नजिक टलक्क टल्किरहका थियो । हिमाली खालाहरू चाँदीझँ सफा, कन्चन पानीका छालसँग बग्द झरेका दखियो । डाँडामा बनका हरेक धारबाट पानी बगेर झरेका दखियो । मल खालानाला यतिधेरै सता र सफा हुन्छ भन्न कल्पनासम्म गरेका थिइनँ । हामी या दृश्य दखेर रमाया । यात्राका थकान समत बिसर प्रकृतिसँग रमाउँद फाटा खिचिरह्या । यसरी फाटा खिच्न यात्रीहरू सयाँ थिए । सबजना उसगरी रमाइरहका थिए, जसरी हामी रमाइरहका थिया । हामी एउटा खाला पार गर्द अगाडि बढ्या । कही पर पुगपछि बनीका फाँट आयो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटल रहछ । यहाँ पनि ताता खानकुरा खाया । मलाई अलिक बढी न थकान लागकाल मल यही ठाउँमा बसेर भालि विहान मात्र उकाला ज्ञण्ड ः शाल्मलि चढ्न साथीहरूलाई मनाउँन खाज । साथीहरूल रातका समयमा हिमाल खुल्न भएकाल मनोरम दृश्य दखिन्छ भन्द दूधकुण्ड न पुग्न मनसाय व्याक्त गरे । या ठाउँ लगभग ३८०० मिटरका उचाइमा थियो । हामी पुग्नुपर्न ठाउँ लगभग ४५६० मिटरमा थियो । साझ हिसाबमा पनि हाम्रा यात्रा ७६० मिटर बाँकी थियो । मन अलिक अत्तालिएका जस्ता भएका थियो तर पनि साथीहरूका निर्णयमा सहमति जनाएँ । यहाँबाट फेरि उकाला बाटा सुरु हुन्थ्यो । या उकाला धेरै कठिन उकाला थियो । तथापि, साहस बटुलेर उकाला चढ्न तयार भएँ । अब हामी बाँकी ७६० मिटरका कठिन उकाला चढ्न सुरु ग¥या । हामील अपरिचित सयाँ यात्रीमा चिनका ३ जना यात्री भट्टाया । उहाँहरू समिता राई, फुलमाया राई र हमकुमारी बस्नत हुनुहुन्थ्यो । मलाई अचम्म लाग्यो । हामी ९ गतबाट यात्रा सुरु गरेर १० गत मात्र या ठाउँमा पुगका थिया । तर, उहाँहरू १० गत बिहानबाट यात्रा सुरु गरेर या ठाउँमा आइपुग्नुभएका थियो । सम्झँदा पनि विश्वास गर्न नसकिन यात्रा गर्नुभएका थिया एक दिनमा उहाँहरूले । हाम्रा पछाडि छाडिएका साथीहरू आइपुग्न छनक थिएन । त्यसल हामील बिस्तारै अगाडि बढ्न याजना बनाया । उकालामा मलाई निक गाह्रा महसुस भयो । ठाउँठाउँमा बिसाउँद हिँडेँ । साथीहरू अगाडि बढिरहनुभयो । लक लाग्या भन भुटका मक खानाल राम्रा गर्छ भन्न सुनका थिएँ । समिता राईका टालील बाकेर ल्याउनुभएका रहछ । खाएँ तर आषधीका काम ग¥या कि गरेन, त्या चाहिँ थाहा भएन । पटमा लागका भाक भन अवश्य मटियो । मकपछि पानी खाएँ । आत्मबल बढ्या र अगाडि बढका साथीहरूलाई भट्न पाइला चाल्न थाल । बाटामा बग्न हिमाली खालाका मनोरम दृश्य र पानीका मुलहरू हर्द र फाटा खिच्द अगाडि बढ्या । अग्ला पहाड । पहाडमा विभिन्न धारहरू बनका र हरेक धारबाट सिध बगेर झरेका पानी हर्दा पहाडमा चाँदील कोरेका सिमानाजस्ता दखिन्थ्यो । यस्त मनोरम दृश्यावलाकन गर्द लगभग ४ घन्टाका कठिन उकाला पार गरेपछि एउटा सम्म फाँट दखियो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटलहरूका क्याम्प दखियो । साधखाज गरेपछि या अन्तिम क्याम्प हा भन्न थाहा भयो । याभन्दा माथि बासका व्यावस्था नभएकाल यहीँ बसेर विहान नुहाइवरी जानुपर्न रहछ । म एउटा क्याम्पमा छिरे । संयागवश अगाडि आउनुभएका लखनाथ दाहाल र कशव ढुङ्गाना पनि यही क्याम्पभित्र भटिनुभया र यहीँ बस्न निर्णय गरियो । क्याम्पमा खाना खाइसकपछि हामी सुत्न तयार भया । रात छिप्पिँद गयो । मानिसहरूमा लकका कारणल बिरामी बढ्द गयो । हाम्रा टालीका लखनाथ दाहाललाई श्वास–प्रश्वाससम्बन्धी समस्या भयो । हामी दुईजना मडिकल जान क्याम्पबाहिर निस्क्या । मेरा नजर अचानक हिमालतिर प¥यो । मेरा मन–मुटु न ढक्क फुलेर आयो । हामी क्याम्प पुग्दा बादलल हिमाल छकिएका थियो । अहिल हिमाल त खुलछ तर नाक शाल्मलि ः ज्ञण्ढ ठाक्किएला जस्ता सिधा नजिक दखियो । यसमा पनि रातका समयमा जुनल टल्किँदा हिमाल सुनाला रङगमा रङ्गिएका थियो । म हिमालका नजिक धेरैपटक गएका थिएँ । तथापि, हिमालका सुनाला रङ मल कहिल्य दखका थिइनँ । म अत्तालिएँ कि डराएँ ! कही पत्ता पाइनँ । मुटुमा कम्पन पदा भएझँ भयो । सायद पहिला नजरमा म हिमालका या रूप दखेर तर्सिन पुगँ हुँला । बिहान ३ बजपछि तिर्थालुहरूका चहलपहल सुरु भयो । पाखरीमा स्नान गर्न नपाउन व्यवस्था रहछ । सबजना क्याम्पका छउम रहका धारामा भीडसँग नुहाइधुवाइ गरे । हाम्रा टाली पनि नित्यकर्म सकेर दूधकुण्डतर्फ लाग्या । लगभग १५ मिनट हिँडेर हामी पाखरीका छउमा पुग्या । हलुका बादलल पाखरीलाई घेरेका रहछ । मल निला रङ्गका पाखरी आइपुगिएका विश्वास गर्न सकिनँ । वरिपरिका हिमाल हेरे । मलाई या मनोरम दृश्यल अत्यन्त आनन्दित तुल्यायो । पाखरीका नजिक रहका गङ्गाजमुना पाखरी र अन्य पाखरी, डाँडाहरू अत्यन्त मनमाहक दखिए । मल आजसम्ममा यतिधेरै मनमाहक दृश्य पहिलापटक दखका थिएँ । पाखरीकाछउका मन्दिर दर्शनपछि लखनाथ दाहालका स्वास्थ्य समस्यालाई ध्यानमा राखेर क्याम्पमा फर्काया । मचाहिँ पाखरीका परिक्रमा गर्न थाल । पाखरीका ३ भाग जति परिक्रमा गरिसकपछि महादवथान रहछ । त्याभन्दा माथि पार्वती थान रहछ । भीरका बाटा भएकाल कम मान्छ मात्र त्यहाँ पुग्न रहछन् । दूधकुण्ड पुगपछि तीर्थालुल लिएर फर्कन पवित्र जल न हो । त्यहाँ पुग्न नसक्नहरू पाखरीक जल लिएर फर्कन्छन् । मचाहिँ माथि चढ्न अठाट गरे । हाम्रा समूहका काही पनि चढनन् । पछिल्ला समूहमा आउनुभएका पशुपति पाखरेल सरहरू चढ्न सफल हुनुभयो । उहाँहरुका समुह निक साहसी लाग्यो । निक कष्टपुर्ण भिरका बाटा पार गर्द पवित्र जल लिन ठाउँमा चढ । मलाई हिमाल न आराहण गरेका जस्ता गौरवका अनुभुति भयो । पवित्र जल लिएर फर्कन क्रममा मेरा खुट्टा थोरै मर्कियो । साथीहरूलाई जानकारी दिएर क्याम्पमा फर्किएँ । क्याम्पमा साथीहरू आउन बाँकी न थियो । मेरा खुट्टाका समस्यालाई ध्यान दिँद क्याम्पमा रहनुभएका लखनाथ दाहाल, कशव ढुङ्गानासहितका कही साथीहरूका साथमा हामी ओराला झर्न तयारी थाल्या । लगभग हामी बिहान ७ बज दूधकुण्डका स्वर्णीम दृश्यहरूबाट अलग हुँद सल्लेरी फर्किया । सल्लेरी बलुकीका ८ बज आइपुगियो । या यात्रा मेरा लागि अत्यन्त गर्विला अनुभुति बाकेर टुङ्गियो । सल्लेरी आइपुगपछि अत्यन्त खुसी र आनन्दका महसुस भयो । बलुकीका खानापश्चात् आछ्यानमा पल्टिएर दूधकुण्डसम्म पुगेर छाडिएका पदचापहरूका सम्झना गर्द भुसुक्क निदाएँ !एलबी चाम्लिङ छउम रहका नुम्बुर भ्यु लज एण्ड रेस्टुरेन्टमा बास बस्न पाइन भयो । हामील बलुकीका खाना खायाँ र यात्राका थकान मटाउन बिस्तरामा पल्टनासाथ भुसुक्क निदाया । भालिपल्ट बिहान ६ बज उठ्या । उकाला बाटा थियो । जङ्गलका बाटा भए तापनि वरिपरिका मनोरम वातावरण र हिमाली दृश्यल हाम्रा मन खिचेर यात्रालाई सहज बनायो । हामी निरन्तर उकाला चढिरह्या । उकाला बाटामा खाना र बासका लागि करुङपाटीमा अस्थायी हाटलका व्यावस्था रहछ । हामील पनि ताता सुपसहितका कही खानकुरा खाया । उकाला सकिएका थिएन । हामील फरि यात्रालाई निरन्तरता दिया । लभभग २ घन्टाका निरन्तर उकाला चढाइपछि हामी सरकारी पाटी हुँद कामुडाँडामा बनाएका अर्का अस्थायी हाटलमा पुग्या । हाटलका छाना पाल टाँगेर बनाइएका थियो । या ठाउँमा पनि हामील कही ताता खानकुरा खाया । यहाँका माहाल भन यसअघि छाडेर आएका करुङ पाटी र सरकारी पाटीमा भएका हाटल भन्दा फरक थियो । धेरै मानिसहरूका भीडभाड थियो । गाउँगाउँबाट आउन छोरीचलील गाउँबाट बाकेर ल्याएका खानकुरा हामीलाई पनि दिनुभयो । या हाटलमा फरक माहाल हुनुका एउटा कारण थिया, हाटलमा गुन्जिरहका गीत— ‘तिम्रा घर चाँचरी……।’ या गीतल थाकका यात्रीहरूका शरीरमा छुट्ट तरङ्ग पदा गरेका महसुस भयो । अब हाम्रो बाटो उकालो सकिएर अलिक तेर्सो थियो । हामीलाई यो बाटो अलिक सहज हुने महसुस भएको थियो । तथापि लगभग ३७०० जतिको उचाइमा हामी पुगिसकेका थियौँ र थकानको समेत महसुस भएको थियो । हाम्रो टोलीको डा. मधुरजी ढकाल सर र अरू साथीहरू पछाडि छोडिएको कारण पर्खंदै हिड्न थाल्यौँ । हामी साथमा केशव ढुङ्गाना, लेखनाथ दाहाल र म मात्र आइपुगेका थियौँ । यो क्षेत्रमा बुट्यानमात्र थियो । लगभग मरुभूमिको आभाष हुने हिमाली डाँडामा बाटो तेर्सो भए पनि उचाइको कारण हामीलाई समेत लेक लागेको महसुस हुन थालेको थियो । हामी लगभग ३ घन्टा जति लगाएर सहर्ष बनीका छउमा पुग्या । नुम्बुर हिमाल नजिक टलक्क टल्किरहका थियो । हिमाली खालाहरू चाँदीझँ सफा, कन्चन पानीका छालसँग बग्द झरेका दखियो । डाँडामा बनका हरेक धारबाट पानी बगेर झरेका दखियो । मल खालानाला यतिधेरै सता र सफा हुन्छ भन्न कल्पनासम्म गरेका थिइनँ । हामी या दृश्य दखेर रमाया । यात्राका थकान समत बिसर प्रकृतिसँग रमाउँद फाटा खिचिरह्या । यसरी फाटा खिच्न यात्रीहरू सयाँ थिए । सबजना उसगरी रमाइरहका थिए, जसरी हामी रमाइरहका थिया । हामी एउटा खाला पार गर्द अगाडि बढ्या । कही पर पुगपछि बनीका फाँट आयो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटल रहछ । यहाँ पनि ताता खानकुरा खाया । मलाई अलिक बढी न थकान लागकाल मल यही ठाउँमा बसेर भालि विहान मात्र उकाला ज्ञण्ड ः शाल्मलि चढ्न साथीहरूलाई मनाउँन खाज । साथीहरूल रातका समयमा हिमाल खुल्न भएकाल मनोरम दृश्य दखिन्छ भन्द दूधकुण्ड न पुग्न मनसाय व्याक्त गरे । या ठाउँ लगभग ३८०० मिटरका उचाइमा थियो । हामी पुग्नुपर्न ठाउँ लगभग ४५६० मिटरमा थियो । साझ हिसाबमा पनि हाम्रा यात्रा ७६० मिटर बाँकी थियो । मन अलिक अत्तालिएका जस्ता भएका थियो तर पनि साथीहरूका निर्णयमा सहमति जनाएँ । यहाँबाट फेरि उकाला बाटा सुरु हुन्थ्यो । या उकाला धेरै कठिन उकाला थियो । तथापि, साहस बटुलेर उकाला चढ्न तयार भएँ । अब हामी बाँकी ७६० मिटरका कठिन उकाला चढ्न सुरु ग¥या । हामील अपरिचित सयाँ यात्रीमा चिनका ३ जना यात्री भट्टाया । उहाँहरू समिता राई, फुलमाया राई र हमकुमारी बस्नत हुनुहुन्थ्यो । मलाई अचम्म लाग्यो । हामी ९ गतबाट यात्रा सुरु गरेर १० गत मात्र या ठाउँमा पुगका थिया । तर, उहाँहरू १० गत बिहानबाट यात्रा सुरु गरेर या ठाउँमा आइपुग्नुभएका थियो । सम्झँदा पनि विश्वास गर्न नसकिन यात्रा गर्नुभएका थिया एक दिनमा उहाँहरूले । हाम्रा पछाडि छाडिएका साथीहरू आइपुग्न छनक थिएन । त्यसल हामील बिस्तारै अगाडि बढ्न याजना बनाया । उकालामा मलाई निक गाह्रा महसुस भयो । ठाउँठाउँमा बिसाउँद हिँडेँ । साथीहरू अगाडि बढिरहनुभयो । लक लाग्या भन भुटका मक खानाल राम्रा गर्छ भन्न सुनका थिएँ । समिता राईका टालील बाकेर ल्याउनुभएका रहछ । खाएँ तर आषधीका काम ग¥या कि गरेन, त्या चाहिँ थाहा भएन । पटमा लागका भाक भन अवश्य मटियो । मकपछि पानी खाएँ । आत्मबल बढ्या र अगाडि बढका साथीहरूलाई भट्न पाइला चाल्न थाल । बाटामा बग्न हिमाली खालाका मनोरम दृश्य र पानीका मुलहरू हर्द र फाटा खिच्द अगाडि बढ्या । अग्ला पहाड । पहाडमा विभिन्न धारहरू बनका र हरेक धारबाट सिध बगेर झरेका पानी हर्दा पहाडमा चाँदील कोरेका सिमानाजस्ता दखिन्थ्यो । यस्त मनोरम दृश्यावलाकन गर्द लगभग ४ घन्टाका कठिन उकाला पार गरेपछि एउटा सम्म फाँट दखियो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटलहरूका क्याम्प दखियो । साधखाज गरेपछि या अन्तिम क्याम्प हा भन्न थाहा भयो । याभन्दा माथि बासका व्यावस्था नभएकाल यहीँ बसेर विहान नुहाइवरी जानुपर्न रहछ । म एउटा क्याम्पमा छिरे । संयागवश अगाडि आउनुभएका लखनाथ दाहाल र कशव ढुङ्गाना पनि यही क्याम्पभित्र भटिनुभया र यहीँ बस्न निर्णय गरियो । क्याम्पमा खाना खाइसकपछि हामी सुत्न तयार भया । रात छिप्पिँद गयो । मानिसहरूमा लकका कारणल बिरामी बढ्द गयो । हाम्रा टालीका लखनाथ दाहाललाई श्वास–प्रश्वाससम्बन्धी समस्या भयो । हामी दुईजना मडिकल जान क्याम्पबाहिर निस्क्या । मेरा नजर अचानक हिमालतिर प¥यो । मेरा मन–मुटु न ढक्क फुलेर आयो । हामी क्याम्प पुग्दा बादलल हिमाल छकिएका थियो । अहिल हिमाल त खुलछ तर नाक शाल्मलि ः ज्ञण्ढ ठाक्किएला जस्ता सिधा नजिक दखियो । यसमा पनि रातका समयमा जुनल टल्किँदा हिमाल सुनाला रङगमा रङ्गिएका थियो । म हिमालका नजिक धेरैपटक गएका थिएँ । तथापि, हिमालका सुनाला रङ मल कहिल्य दखका थिइनँ । म अत्तालिएँ कि डराएँ ! कही पत्ता पाइनँ । मुटुमा कम्पन पदा भएझँ भयो । सायद पहिला नजरमा म हिमालका या रूप दखेर तर्सिन पुगँ हुँला । बिहान ३ बजपछि तिर्थालुहरूका चहलपहल सुरु भयो । पाखरीमा स्नान गर्न नपाउन व्यवस्था रहछ । सबजना क्याम्पका छउम रहका धारामा भीडसँग नुहाइधुवाइ गरे । हाम्रा टाली पनि नित्यकर्म सकेर दूधकुण्डतर्फ लाग्या । लगभग १५ मिनट हिँडेर हामी पाखरीका छउमा पुग्या । हलुका बादलल पाखरीलाई घेरेका रहछ । मल निला रङ्गका पाखरी आइपुगिएका विश्वास गर्न सकिनँ । वरिपरिका हिमाल हेरे । मलाई या मनोरम दृश्यल अत्यन्त आनन्दित तुल्यायो । पाखरीका नजिक रहका गङ्गाजमुना पाखरी र अन्य पाखरी, डाँडाहरू अत्यन्त मनमाहक दखिए । मल आजसम्ममा यतिधेरै मनमाहक दृश्य पहिलापटक दखका थिएँ । पाखरीकाछउका मन्दिर दर्शनपछि लखनाथ दाहालका स्वास्थ्य समस्यालाई ध्यानमा राखेर क्याम्पमा फर्काया । मचाहिँ पाखरीका परिक्रमा गर्न थाल । पाखरीका ३ भाग जति परिक्रमा गरिसकपछि महादवथान रहछ । त्याभन्दा माथि पार्वती थान रहछ । भीरका बाटा भएकाल कम मान्छ मात्र त्यहाँ पुग्न रहछन् । दूधकुण्ड पुगपछि तीर्थालुल लिएर फर्कन पवित्र जल न हो । त्यहाँ पुग्न नसक्नहरू पाखरीक जल लिएर फर्कन्छन् । मचाहिँ माथि चढ्न अठाट गरे । हाम्रा समूहका काही पनि चढनन् । पछिल्ला समूहमा आउनुभएका पशुपति पाखरेल सरहरू चढ्न सफल हुनुभयो । उहाँहरुका समुह निक साहसी लाग्यो । निक कष्टपुर्ण भिरका बाटा पार गर्द पवित्र जल लिन ठाउँमा चढ । मलाई हिमाल न आराहण गरेका जस्ता गौरवका अनुभुति भयो । पवित्र जल लिएर फर्कन क्रममा मेरा खुट्टा थोरै मर्कियो । साथीहरूलाई जानकारी दिएर क्याम्पमा फर्किएँ । क्याम्पमा साथीहरू आउन बाँकी न थियो । मेरा खुट्टाका समस्यालाई ध्यान दिँद क्याम्पमा रहनुभएका लखनाथ दाहाल, कशव ढुङ्गानासहितका कही साथीहरूका साथमा हामी ओराला झर्न तयारी थाल्या । लगभग हामी बिहान ७ बज दूधकुण्डका स्वर्णीम दृश्यहरूबाट अलग हुँद सल्लेरी फर्किया । सल्लेरी बलुकीका ८ बज आइपुगियो । या यात्रा मेरा लागि अत्यन्त गर्विला अनुभुति बाकेर टुङ्गियो । सल्लेरी आइपुगपछि अत्यन्त खुसी र आनन्दका महसुस भयो । बलुकीका खानापश्चात् आछ्यानमा पल्टिएर दूधकुण्डसम्म पुगेर छाडिएका पदचापहरूका सम्झना गर्द भुसुक्क निदाएँ !एलबी चाम्लिङ छउम रहका नुम्बुर भ्यु लज एण्ड रेस्टुरेन्टमा बास बस्न पाइन भयो । हामील बलुकीका खाना खायाँ र यात्राका थकान मटाउन बिस्तरामा पल्टनासाथ भुसुक्क निदाया । भालिपल्ट बिहान ६ बज उठ्या । उकाला बाटा थियो । जङ्गलका बाटा भए तापनि वरिपरिका मनोरम वातावरण र हिमाली दृश्यल हाम्रा मन खिचेर यात्रालाई सहज बनायो । हामी निरन्तर उकाला चढिरह्या । उकाला बाटामा खाना र बासका लागि करुङपाटीमा अस्थायी हाटलका व्यावस्था रहछ । हामील पनि ताता सुपसहितका कही खानकुरा खाया । उकाला सकिएका थिएन । हामील फरि यात्रालाई निरन्तरता दिया । लभभग २ घन्टाका निरन्तर उकाला चढाइपछि हामी सरकारी पाटी हुँद कामुडाँडामा बनाएका अर्का अस्थायी हाटलमा पुग्या । हाटलका छाना पाल टाँगेर बनाइएका थियो । या ठाउँमा पनि हामील कही ताता खानकुरा खाया । यहाँका माहाल भन यसअघि छाडेर आएका करुङ पाटी र सरकारी पाटीमा भएका हाटल भन्दा फरक थियो । धेरै मानिसहरूका भीडभाड थियो । गाउँगाउँबाट आउन छोरीचलील गाउँबाट बाकेर ल्याएका खानकुरा हामीलाई पनि दिनुभयो । या हाटलमा फरक माहाल हुनुका एउटा कारण थिया, हाटलमा गुन्जिरहका गीत— ‘तिम्रा घर चाँचरी……।’ या गीतल थाकका यात्रीहरूका शरीरमा छुट्ट तरङ्ग पदा गरेका महसुस भयो । अब हाम्रो बाटो उकालो सकिएर अलिक तेर्सो थियो । हामीलाई यो बाटो अलिक सहज हुने महसुस भएको थियो । तथापि लगभग ३७०० जतिको उचाइमा हामी पुगिसकेका थियौँ र थकानको समेत महसुस भएको थियो । हाम्रो टोलीको डा. मधुरजी ढकाल सर र अरू साथीहरू पछाडि छोडिएको कारण पर्खंदै हिड्न थाल्यौँ । हामी साथमा केशव ढुङ्गाना, लेखनाथ दाहाल र म मात्र आइपुगेका थियौँ । यो क्षेत्रमा बुट्यानमात्र थियो । लगभग मरुभूमिको आभाष हुने हिमाली डाँडामा बाटो तेर्सो भए पनि उचाइको कारण हामीलाई समेत लेक लागेको महसुस हुन थालेको थियो । हामी लगभग ३ घन्टा जति लगाएर सहर्ष बनीका छउमा पुग्या । नुम्बुर हिमाल नजिक टलक्क टल्किरहका थियो । हिमाली खालाहरू चाँदीझँ सफा, कन्चन पानीका छालसँग बग्द झरेका दखियो । डाँडामा बनका हरेक धारबाट पानी बगेर झरेका दखियो । मल खालानाला यतिधेरै सता र सफा हुन्छ भन्न कल्पनासम्म गरेका थिइनँ । हामी या दृश्य दखेर रमाया । यात्राका थकान समत बिसर प्रकृतिसँग रमाउँद फाटा खिचिरह्या । यसरी फाटा खिच्न यात्रीहरू सयाँ थिए । सबजना उसगरी रमाइरहका थिए, जसरी हामी रमाइरहका थिया । हामी एउटा खाला पार गर्द अगाडि बढ्या । कही पर पुगपछि बनीका फाँट आयो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटल रहछ । यहाँ पनि ताता खानकुरा खाया । मलाई अलिक बढी न थकान लागकाल मल यही ठाउँमा बसेर भालि विहान मात्र उकाला ज्ञण्ड ः शाल्मलि चढ्न साथीहरूलाई मनाउँन खाज । साथीहरूल रातका समयमा हिमाल खुल्न भएकाल मनोरम दृश्य दखिन्छ भन्द दूधकुण्ड न पुग्न मनसाय व्याक्त गरे । या ठाउँ लगभग ३८०० मिटरका उचाइमा थियो । हामी पुग्नुपर्न ठाउँ लगभग ४५६० मिटरमा थियो । साझ हिसाबमा पनि हाम्रा यात्रा ७६० मिटर बाँकी थियो । मन अलिक अत्तालिएका जस्ता भएका थियो तर पनि साथीहरूका निर्णयमा सहमति जनाएँ । यहाँबाट फेरि उकाला बाटा सुरु हुन्थ्यो । या उकाला धेरै कठिन उकाला थियो । तथापि, साहस बटुलेर उकाला चढ्न तयार भएँ । अब हामी बाँकी ७६० मिटरका कठिन उकाला चढ्न सुरु ग¥या । हामील अपरिचित सयाँ यात्रीमा चिनका ३ जना यात्री भट्टाया । उहाँहरू समिता राई, फुलमाया राई र हमकुमारी बस्नत हुनुहुन्थ्यो । मलाई अचम्म लाग्यो । हामी ९ गतबाट यात्रा सुरु गरेर १० गत मात्र या ठाउँमा पुगका थिया । तर, उहाँहरू १० गत बिहानबाट यात्रा सुरु गरेर या ठाउँमा आइपुग्नुभएका थियो । सम्झँदा पनि विश्वास गर्न नसकिन यात्रा गर्नुभएका थिया एक दिनमा उहाँहरूले । हाम्रा पछाडि छाडिएका साथीहरू आइपुग्न छनक थिएन । त्यसल हामील बिस्तारै अगाडि बढ्न याजना बनाया । उकालामा मलाई निक गाह्रा महसुस भयो । ठाउँठाउँमा बिसाउँद हिँडेँ । साथीहरू अगाडि बढिरहनुभयो । लक लाग्या भन भुटका मक खानाल राम्रा गर्छ भन्न सुनका थिएँ । समिता राईका टालील बाकेर ल्याउनुभएका रहछ । खाएँ तर आषधीका काम ग¥या कि गरेन, त्या चाहिँ थाहा भएन । पटमा लागका भाक भन अवश्य मटियो । मकपछि पानी खाएँ । आत्मबल बढ्या र अगाडि बढका साथीहरूलाई भट्न पाइला चाल्न थाल । बाटामा बग्न हिमाली खालाका मनोरम दृश्य र पानीका मुलहरू हर्द र फाटा खिच्द अगाडि बढ्या । अग्ला पहाड । पहाडमा विभिन्न धारहरू बनका र हरेक धारबाट सिध बगेर झरेका पानी हर्दा पहाडमा चाँदील कोरेका सिमानाजस्ता दखिन्थ्यो । यस्त मनोरम दृश्यावलाकन गर्द लगभग ४ घन्टाका कठिन उकाला पार गरेपछि एउटा सम्म फाँट दखियो । या फाँटमा पनि अस्थायी हाटलहरूका क्याम्प दखियो । साधखाज गरेपछि या अन्तिम क्याम्प हा भन्न थाहा भयो । याभन्दा माथि बासका व्यावस्था नभएकाल यहीँ बसेर विहान नुहाइवरी जानुपर्न रहछ । म एउटा क्याम्पमा छिरे । संयागवश अगाडि आउनुभएका लखनाथ दाहाल र कशव ढुङ्गाना पनि यही क्याम्पभित्र भटिनुभया र यहीँ बस्न निर्णय गरियो । क्याम्पमा खाना खाइसकपछि हामी सुत्न तयार भया । रात छिप्पिँद गयो । मानिसहरूमा लकका कारणल बिरामी बढ्द गयो । हाम्रा टालीका लखनाथ दाहाललाई श्वास–प्रश्वाससम्बन्धी समस्या भयो । हामी दुईजना मडिकल जान क्याम्पबाहिर निस्क्या । मेरा नजर अचानक हिमालतिर प¥यो । मेरा मन–मुटु न ढक्क फुलेर आयो । हामी क्याम्प पुग्दा बादलल हिमाल छकिएका थियो । अहिल हिमाल त खुलछ तर नाक शाल्मलि ः ज्ञण्ढ ठाक्किएला जस्ता सिधा नजिक दखियो । यसमा पनि रातका समयमा जुनल टल्किँदा हिमाल सुनाला रङगमा रङ्गिएका थियो । म हिमालका नजिक धेरैपटक गएका थिएँ । तथापि, हिमालका सुनाला रङ मल कहिल्य दखका थिइनँ । म अत्तालिएँ कि डराएँ ! कही पत्ता पाइनँ । मुटुमा कम्पन पदा भएझँ भयो । सायद पहिला नजरमा म हिमालका या रूप दखेर तर्सिन पुगँ हुँला । बिहान ३ बजपछि तिर्थालुहरूका चहलपहल सुरु भयो । पाखरीमा स्नान गर्न नपाउन व्यवस्था रहछ । सबजना क्याम्पका छउम रहका धारामा भीडसँग नुहाइधुवाइ गरे । हाम्रा टाली पनि नित्यकर्म सकेर दूधकुण्डतर्फ लाग्या । लगभग १५ मिनट हिँडेर हामी पाखरीका छउमा पुग्या । हलुका बादलल पाखरीलाई घेरेका रहछ । मल निला रङ्गका पाखरी आइपुगिएका विश्वास गर्न सकिनँ । वरिपरिका हिमाल हेरे । मलाई या मनोरम दृश्यल अत्यन्त आनन्दित तुल्यायो । पाखरीका नजिक रहका गङ्गाजमुना पाखरी र अन्य पाखरी, डाँडाहरू अत्यन्त मनमाहक दखिए । मल आजसम्ममा यतिधेरै मनमाहक दृश्य पहिलापटक दखका थिएँ । पाखरीकाछउका मन्दिर दर्शनपछि लखनाथ दाहालका स्वास्थ्य समस्यालाई ध्यानमा राखेर क्याम्पमा फर्काया । मचाहिँ पाखरीका परिक्रमा गर्न थाल । पाखरीका ३ भाग जति परिक्रमा गरिसकपछि महादवथान रहछ । त्याभन्दा माथि पार्वती थान रहछ । भीरका बाटा भएकाल कम मान्छ मात्र त्यहाँ पुग्न रहछन् । दूधकुण्ड पुगपछि तीर्थालुल लिएर फर्कन पवित्र जल न हो । त्यहाँ पुग्न नसक्नहरू पाखरीक जल लिएर फर्कन्छन् । मचाहिँ माथि चढ्न अठाट गरे । हाम्रा समूहका काही पनि चढनन् । पछिल्ला समूहमा आउनुभएका पशुपति पाखरेल सरहरू चढ्न सफल हुनुभयो । उहाँहरुका समुह निक साहसी लाग्यो । निक कष्टपुर्ण भिरका बाटा पार गर्द पवित्र जल लिन ठाउँमा चढ । मलाई हिमाल न आराहण गरेका जस्ता गौरवका अनुभुति भयो । पवित्र जल लिएर फर्कन क्रममा मेरा खुट्टा थोरै मर्कियो । साथीहरूलाई जानकारी दिएर क्याम्पमा फर्किएँ । क्याम्पमा साथीहरू आउन बाँकी न थियो । मेरा खुट्टाका समस्यालाई ध्यान दिँद क्याम्पमा रहनुभएका लखनाथ दाहाल, कशव ढुङ्गानासहितका कही साथीहरूका साथमा हामी ओराला झर्न तयारी थाल्या । लगभग हामी बिहान ७ बज दूधकुण्डका स्वर्णीम दृश्यहरूबाट अलग हुँद सल्लेरी फर्किया । सल्लेरी बलुकीका ८ बज आइपुगियो । या यात्रा मेरा लागि अत्यन्त गर्विला अनुभुति बाकेर टुङ्गियो । सल्लेरी आइपुगपछि अत्यन्त खुसी र आनन्दका महसुस भयो । बलुकीका खानापश्चात् आछ्यानमा पल्टिएर दूधकुण्डसम्म पुगेर छाडिएका पदचापहरूका सम्झना गर्द भुसुक्क निदाएँ !
1
20
20
20